Τσουκνίδα Urtica dioiaca L. (οικ. Urticaceae)
Είδος κοινότατο στην Ελλάδα, πολυετές, με βλαστό βαθυπράσινο, ισχυρό, ύψους μέχρι 1 μέτρου. Έχει μεγάλα ωοειδή και οδοντωτά φύλλα. Όλα τα εναέρια μέρη του φυτού φέρουν κοίλες τρίχες που περιέχουν οξύ. Σ΄αυτό το οξύ οφείλεται ο κνησμός (φαγούρα), που αισθάνεται κανείς όταν ακουμπήσει τσουκνίδα.
Τα φύλλα και γενικά ο χυμός τοου φυτού, έχουν πολύτιμες φαρμακευτικές ιδιότητες, κυρίως αντισπασμωδικές, αιμοστατικές, αντιρρευματικές, διεγερτικές, υποτασικές, χαμηλώνει τα επίπεδα σακχάρου του αίματος, προλαβαίνει το σκορβούτο, ορχίτις, παράλυση, σεξουαλική ανικανότης, σεξουαλική ψυχρότης κ,ά.
Συστατικά:
Ισταμίνη, φορμικό οξύ, ακετυλοχολίνη, σεροτονίνη, γλυκοκινόνες, πολλά μέταλλα (και πυρίτιο), βιταμίνες Α, Β, C, ταννίνες.
Η φαρμακευτική χρήση του φυτού, παραδίδεται από τους αρχαίους χρόνους.
Σύμφωνα με την παράδοση, τα στρατεύματα του Καίσαρα εισήγαγαν τη Ρωμαϊκή τσουκνίδα (U. Pilulifera) στη Βρετανία γιατί νόμιζαν ότι θα χρειαζόταν να δέρνονται με τσουκνίδες για να κρατηθούν ζεστοί και μέχρι πρόσφατα η «κνίδωση» ή χτύπημα με τσουκνίδες, ήταν λαϊκό γιατρικό για την αρθρίτιδα και τους ρευματισμούς. Οι τσουκνίδες χρησιμοποιούνται και στη φαρμακευτική και τα τρυφερά φύλλα τους είναι ένα αποτοξινωτικό ανοιξιάτικο τονωτικό και θρεπτικό σαλατικό.
Επίγεια τμήματα:
Οι τσουκνίδες παίρνουν μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου του σιδήρου, από το χώμα, και είναι καλό τονωτικό για την αναιμία, γιατί η υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C στο φυτό, εξασφαλίζει την απορρόφηση του σιδήρου από το σώμα. Καθαρίζουν το ουρικό οξύ από τον οργανισμό και έτσι ανακουφίζουν την ποδάγρα και την αρθρίτιδα και με τις στυπτικές τους ιδιότητες σταματούν την αιμορραγία. Τη ρίζα της τσουκνίδας, παραδοσιακά την χρησιμοποιούσαν ως λοσιόν, για τα μαλλιά που πέφτουν και για την πιτυρίδα.
Εφαρμογές:
Ως έγχυμα:
Τονώνει την κυκλοφορία και αποτοξινώνει τον οργανισμό, στην αθρίτιδα, στους ρευματισμούς, την ποδάγρα και το έκζεμα. Με τους νωπούς βλαστούς φτιάξτε ένα ανανεωτικό ανοιξιάτικο τονωτικό.
Ως βάμμα:
Χρησιμοποιείται σε συνδυασμούς για αρθριτικές διαταραχές, δερματικά προβλήματα και για βαριά αιμορραγία της μήτρας. Επίσης, ως βάμμα, μουσκεύουμε ένα επίθεμα και τοποθετούμε σε επώδυνες αρθριτικές αρθρώσεις, στην ποδάγρα, σε στραμπουλήγματα και σε περιοχές με νευραλγία, τενοντίτιδα και ισχιαλγία.
Ως αλοιφή:
Αιμορροΐδες.
Για πλύση εγκαυμάτων, δαγκωμάτων εντόμων και πληγών.
Ως χυμός από ολόκληρο το φυτό, καλό τονωτικό για την εξασθένηση και την αναιμία. Χορηγείται δε ως χυμός για την καρδιακή ανεπάρκεια με οίδημα.
Ως σκόνη:
Εισπνοή σκόνης από τα φύλλα για την αιμορραγία της μύτης.
Ως λοσιόν.
Αφέψημα της τσουκνίδας στο ξέπλυμα των μαλλιών για την πτώση τους και την πιτυρίδα και γενικά ως τονωτικό.